بیماری مارک یا فلجی

بیماری مارک ( MD یا فلج مرغان) به وسیله هرپس ویروس که جزو گروه سیتومگالو ویروسهای وابسته به یاخته می باشند، ایجاد می شود.
بیشتر جوجه‌ها را درگیر می‌کند (به صورت حاد و خطرناک) ولی در گونه‌های دیگر طیور مانند بوقلمون، بلدرچین و …. نیز کم دیده می‌شود.
راه های انتقال بیماری
این ویروس بیش از ۴ ماه در محیط به صورت آزاد می‌تواند باقی بماند. این ویروس از طریق فولیکول‌های پر انتشار پیدا می‌کند، جوجه‌ها ۳ هفته پس از خروج از تخم و از بین رفتن ایمنی مادرزادی از راه تنفس و به وسیله گردو غبار مرغداری مبتلا می‌شوند. بیماری مارک از طریق تخم به جنین انتقال نمی‌یابد. این ویروس بسیار واگیر و عفونی بوده و در صورت وجود یک عدد ویروس در گله، دیگر نمی‌شود جلوی انتقال و پخش بیماری را گرفت. عامل بیماری از سوسک‌ها، جرب‌ها و اووسیت آیمریا جدا شده است.
شروع بیماری
جوجه‌ها تا ۸ هفتگی به این عفونت بسیار مستعد می‌باشند. تعدادی از مرغان مبتلا رفته رفته علائم تومور را نیز نشان می‌دهند. بیشتر پرنده‌ها در هفته‌های بین ۲۴-۱۰ از بین می‌روند، ولی ممکن است نشانی‌هایش تا ماهها دیده نشود و در طیوری که موتور پیشرفته دارند امیدی به نجاتشان نیست.
●پاتوژنز بیماری
بیماری مارک به دو صورت دیده می‌شود که بستگی به محل شروع عفونت دارد: ۱- فرم عصبی ۲- فرم احشایی
عصب
در این فرم بیشتر اعصاب، به خصوص عصب سیاتیک (عصب اصلی پا) درگیر می‌شود پرنده نمی‌تواند سرپا بایستد و در نتیجه فلج شده و حیوان در اثر نخوردن آب و غذا تضعیف می‌شود. در بیشتر موارد فلجی بسیار سریع رخ می‌دهد و پرنده‌هایی که کالبدگشایی شده‌اند اعصاب درگیر در آنها به خوبی قابل مشاهده است، به طوریکه اعصاب متورم و باد کرده شده و حالت طبیعی خود را ندارد.
پس از ورود ویروس از راه مخاط تنفس، چشم و گلو در همانجا یک ویرمی اولیه داده و سپس خود را به اعضای لنفاوی(بورس، تیموس) ثانویه رسانده که ۴-۳ روز طول می‌کشد در آنجا ویروس تکثیر داده و تولید آنتی‌ژن ویروس می‌کند. ۷-۶ روز بعد از ابتلا ویروس موجب علایم و تلفات به میزان ۷۰-۶۰% در گله‌های غیرواکسینه و ۵% در گله‌های واکسینه می‌گردد.در فرم عصبی یا ۱-فلجی زودگذر ۲-آرترواسکلروز دیده می‌شود.
احشا
بعضی از طیور به صورت افسرده دیده می‌شوند و دیگران ممکن است مقداری فلجی داشته باشند. پرندگانی که ضعیف شده‌اند رنگ پریده به نظر می‌رسند و تاج آنها چروکیده و خشک می‌شود.
تومور‌های خاکستری – سفید در تخمدان، کبد، طحال، کلیه، قلب و دیگر ارگان‌ها دیده می‌شود. بعضی اوقات کبد و طحال متورم می‌شوند بدون اینکه توموری در محل وجود داشته باشد.
۳- مارک چشمی که از دیگر اشکال مختلف بیماری است که در اثر نفوذ لنفوسیتی در سطح چشم و به ویژه عنبیه ایجاد می‌شود و به اشکال مختلف کانون‌های سفید، کاملا سفید، مردمک مضرس و یا فوق العاده ریز دیده می‌شود.
۴- مارک پوستی: که فولیکول‌های ریشه پر به شدت آلوده شده و به صورت دانه‌ها و ندول‌های قرمز رنگ در سطح پوست دیده می‌شود.
از لوکوز لنفوئیدی که باعث تومور می‌شود باید تشخیص داد.
تاکنون درمان قطعی نداشته است.
●پیشگیری
۱- واکسیناسیون: واکسیناسیون به وسیله واکسن‌های ویروسی مانند واکسن هرپس ویروسی بوقلمون موسوم به HVTجوجه را در مقابل بیماری مارک محافظت می‌کند. جوجه‌های یکروزه در هچری واکسینه می‌شوند. این واکسن که تنها در مرغان مادر و تخم‌گذار مصرف شده و در جوجه‌های گوشتی مصرف چندانی ندارند.
این واکسن را که (HVT، T.H.V) به شکل لیوفیلیزه تهیه شده است تنها یکبار و در سن ۱ روزگی کارخانه جوجه‌کشی به اندازه ۰.۲ سی سی زیر جلد پشت گردن یا عضله ران تزریق می‌کنند و تا ۷ روزگی هم می‌شود تزریق کرد.
چون این واکسن بسیار حساس است باید بسیار به دقت استفاده شود و هر جوجه باید به مقدار مشخص از دوز دارو را دریافت کند تا ایمنی را بدست آورد.
۲-مدیریت: یکی از راه‌های آسان برای افزایش مقاومت طیور در مقابل بیماری مارک انتخاب و اصلاح ژنتیکی می‌باشد ولی به علت ظهور اثرات واکسیناسیون در مرغداری‌های تجاری کمتر از روش اصلاح ژنتیکی استفاده شده است.
جدا کردن جوجه‌های واکسینه در دو هفته اول زندگی این شانس را به این جوجه‌ها می‌دهد که ایمنی شان بالا برود و زمانی که ایمنی‌شان بالا رفت آماده مقابله با بیماری مارک می‌باشند.
از روش‌های دیگر مقابله با بیماری استفاده از گله‌هایی که حاوی پادگن و B۱۲ باشند که قدم مؤثری در رابطه با کنترل بیماری است. در روش all in-all out (تمام پر- تمام خالی) اثرات واکسیناسیون به وضوح مشخص است که تأثیر بسیار مثبتی دارد.

برای مشاهده مقاله ” عرضه ای رو به رشد به نام التهاب روده ” لطفا کلیک نمایید .